رییس شاخه مهندسی عمران فرهنگستان علوم در مراسم روز جهانی آینده با اشاره به شش سندی که در ایران در مورد آینده‌نگری وجود دارد و در سال‌های مختلف چشم‌اندازی را برای آینده ایران ترسیم کرده‌اند گفت: این شش سند باید توسط دانشمندان و علما مورد تحلیل قرار گیرند و بخش‌هایی که با یکدیگر تناقض دارند و بخش‌هایی که دیده نشده و یا در اسناد کم‌رنگ است، باید با دقت بررسی شوند.
به گزارش ایسنا، دکتر رضا مکنون در مراسم روز جهانی آینده که توسط فرهنگستان علوم در حال برگزاری است، در سخنانی با عنوان «سرزمین ایران و آینده» گفت: در جهان امروز تحولات آینده وآینده‌نگری کلید مهم درحکمرانی کشورها است.
وی به بررسی کشور در سه لایه «جغرافیای سرزمین»، «توزیع جغرافیایی جمعیت واقوام» و «الگوی حکمرانی» پرداخت و ضمن تشریح لایه‌های جغرافیای سرزمین گفت: لایه جغرافیای سرزمین را می‌توان به پنج بخش زیرزمین یعنی گسل‌ها، تلاقی سطح زمین وزیرزمین یعنی آب‌های زیرزمینی و معادن، فیزیک سطح زمین یعنی؛ کوه ها و رودخانه‌ها، آب وهوا در سطح زمین و اقلیم سرزمین که تابع جریان‌های منطقه است، تقسیم کرد. عمده این لایه‌ها در ایران در شرایط بحرانی قرار دارد و در آینده نیز شرایط وخیم‌تری خواهد داشت.
رییس شاخه مهندسی عمران فرهنگستان علوم با بررسی لایه‌های مختلف جغرافیایی ایران به بررسی مشکلات و مخاطرات این لایه‌ها پرداخت و زلزله، خشکی و فرونشست زمین، تخریب و نابودی خاک و تخریب محیط زیست را به عنوان چالش‌های اصلی این حوزه نام برد و اظهار داشت که آینده اقلیم منطقه همگی در جهت بدتر شدن است.
مکنون با اشاره به این که لایه جمعیتی ایران، متشکل از اقوام مختلف است، اظهار کرد: این لایه جمعیتی به صورت غیر یکنواخت در سطح کشور پراکنده هستند. فارس‌ها ۶۱ درصد، آذری ۱۶ درصد، کردها ۱۰ درصد، بلوچ‌ها در ۲ درصد از سکونت‌گاه‌های کشور قرار دارند و این اقوام نسبت به منطقه‌ای که در آن مستقر هستند، از نظر آب،خاک، انرژی و... شرایط یکسانی ندارند. همچنین تمام اقوام ایرانی در خارج از مرزهای کشوردارای همسایه های مشابه هستند. به همین دلیل باید در این زمینه مدیریت درستی انجام شود.
وی با تاکید بر این‌که لایه جمعیتی و اقوام نیاز به توجه عدالت محور دارد، گفت: عدم توجه به این موضوع در حکمرانی می‌تواند منجر به چالش در سطح ملی و منطقه شود.
وی به مطالعه‌ای که در خصوص ارتباط خشکسالی‌های ایران و سقوط حکومت‌ها در طول تاریخ انجام شده، اشاره کرد و گفت: ما تا کنون سیاست‌های مختلفی در مورد محیط زیست تصویب کردیم ولی آن ها خیلی مورد توجه قرار نگرفته‌اند.
رییس شاخه مهندسی عمران فرهنگستان علوم گفت: لایه حکمرانی با توجه به دو لایه جغرافیای سرزمین و توزیع جغرافیایی جمعیت، در طول تاریخ ایران الگوهای مختلفی را تجربه کرده که این الگوهای حکمرانی همراه با موفقیت و یا شکست بوده‌اند.
مکنون با اشاره به شش سندی که در ایران در مورد آینده‌نگری وجود دارد و در سال‌های مختلف چشم‌اندازی را برای آینده ایران ترسیم کرده‌اند، گفت: الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت، بلندپروازانه‌ترین نگاه ما به آینده است که افق آن ۱۴۴۴ است. الان مشخص شد که از نظر نظام دیدگاه ما حتی ۴۴ سال آینده را نیز پیش‌بینی می‌کنند. این با کدام علم و کدام روش انجام شده است؟
وی تاکید کرد: این شش سند باید توسط دانشمندان و علما مورد تحلیل قرار گیرند و بخش‌هایی که با یکدیگر تناقض دارند و بخش‌هایی که دیده نشده و یا در اسناد کم‌رنگ است، باید با دقت بررسی شوند.
رییس شاخه مهندسی عمران فرهنگستان علوم با ضمن بیان این که حکمرانی خوب باید با توجه به شرایط سرزمین و اقوام آن و در نظر گرفتن تحولات پویا و سریع آینده طراحی شوند، به تحولات سیاسی، اقتصادی، فناوری‌های اطلاعاتی، هوش مصنوعی، توسعه ارتباطات و جهانی شدن جوامع و ارتباطات فرهنگی اشاره کرد و اظهار داشت که برای حکمرانی پایدار در ایران ایران نیاز به آینده‌نگری جدی در تمام ابعاد، وجود دارد.
مکنون در پایان با اشاره با اهمیت روابط ایران با همسایه‌ها در آمایش سرزمین گفت: تمام شهرهای مرزی ما قرار است که با کشورهای همسایه همکاری کنند. حتی در طرح نوشته شده که دانشگاه مشهد باید پایگاه آموزش دانشجویان افغانستانی شود. سیستان و بلوچستان باید در ارتباط با پاکستان باشد. گفته شده که قطب‌های استانی ما باید نزدیک‌ترین اقوام به کشورهای همسایه باشند. شاید که ما روزی مشابه اتحادیه اروپا در آسیا شدیم. امیدواریم روزی چنین اتفاقی بیفتد.
