وی با بیان اینکه در درون سیستم ما دو بخش سیستم عصبی مرکزی و سیستم عصبی محیطی وجود دارد گفت: برای هر دو سیستم هم می‌توانیم فیزیک کلاسیک را به کار ببریم و هم فیزیک کوانتومی. سیستم عصبی مرکزی از مغز، نخاع و شبکیه نورونی تشکیل شده است. تمام مویرگ‌های مغزی لایه حفاظتی دارند که اجازه عبور برخی مواد را به داخل محوطه مغز داده و اجازه ورود برخی دیگر را نمی‌دهد. موادی که برای درمان سرطان مغز لازم است به راحتی نمی‌توانند از سد خونی مغزی عبور کنند. نانو تکنولوژی شرایطی را به وجود آورده که شما بتوانید داروهایی را طراحی کنید که از سدخونی مغزی عبور کند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: فناوری نانو این امکان را فراهم آورده که جراحی مغز را از حالت تهاجمی به حالت غیرتهاجمی برساند. این موارد جزو تازه های علم نوروساینس است.

رفیعی تبار با بیان این که برخی معتقدند سرطان یا اوتیسم به دلیل اختلال در ژن‌هاست گفت: این موضوع می‌تواند درست باشد اما در حال حاضر می‌دانیم که سلول‌ها با هم صحبت می‌کنند. این سیگنال‌دهی فوق‌العاده مهم است. اگر سیگنال‌دهی به هر علتی به هم بخورد ممکن است بیماری رخ دهد. مواد مخدر صنعتی شدیدا بر سیگنال دهی سلول ها تاثیر می‌گذارد.

وی درباره شایع‌ترین بیماری‌های انحطاط نورونی گفت: آلزایمر، پارکینسون، ام‌اس و اثرات تابش‌های الکترومغناطیسی مثل تلفن‌ همراه بر روی مغز از جمله بیماری‌های انحطاط نورونی است. ۷۰ درصد بیماران آلزایمری در ایران زنان هستند و ما هنوز نمی‌دانیم چرا.

رفیعی تبار ادامه داد: بسیاری از بیماری‌های مغزی ناشی از تابش‌های الکترومغناطیسی است و ما بارها درباره این موضوع گزارش داده‌ایم. داخل مغز ماده مغناطیسی اکسید آهن وجود دارد و تلفن همراه یک گیگاهرتز فرکانس دارد.

این فرکانس‌ می‌تواند مواد مغناطیسی درون مغز را حرکت دهد و این مواد به نورون‌ها حمله می‌کنند و می‌توانند باعث سرطان مغزی شوند. این‌ها مباحثی است که در دانشگاه مطرح‌ نمی‌شود. لابی‌های غیرعلمی وجود دارد که نمی‌خواهند این مباحث طرح شوند.

این‌ استاد نانوفناوری پزشکی با بیان این که علوم و فناوری نانو زمینه‌های بسیار اساسی را برای بررسی ساختار و عملکرد نورونی و اختلالات عصبی فراهم آورده‌اند گفت: با استفاده از علم نوین نانو- علوم اعصاب می‌توانیم برای نخستین‌ بار بیماری‌های آلزایمر، پارکینسون و سرطان مغز را در مقیاس‌های نانوسکوپیک مورد بررسی قرار داده و مکانیسم فیزیکی پیدایش آن‌ها را به دست آوریم.

دکتر رفیعی تبار ادامه داد: با استفاده از ترکیب نانو ایمپلنت‌ها، نانو سنسورها و میدان‌های الکترومغناطیسی، نوری و فراصوتی می‌توان نورون‌های از کار افتاده به ویژه در منطقه عمقی مغز را تحریک کرد.

وی در ادامه سخنرانی خود به بیان چالش‌های فعالیت در حوزه نانو پرداخت و افزود: عدم وجود استانداردهای بین‌المللی برای استفاده از نانوساختارها چالش بزرگی را در همگرایی نانو فناوری و علوم اعصاب به وجود می‌آورد. علاوه بر آن، بسیاری از خواص نانوساختارها مانند اندازه، بار الکتریکی و تغییرات در سطح آن‌ها بر بهره‌وری و سمی بودن آن‌ها تاثیرگذار است.

استاد دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی اظهار کرد: ساختارهای نانوئی آب‌گریز می‌توانند در کلیه و طحال قبل از دفع تجمع کنند. تغییرات در سطح نانو ساختارها آن ها را آب‌گرا کرده و می‌توانند در داخل گردش خون برای مدت بیشتری باقی بمانند.

رفیعی‌تبار تاکید کرد: از محصولاتی که در خیابان یا در صداوسیما با اسم محصولات نانویی تبلیغ می‌شود استفاده نکنید. از جوراب‌هایی که در بازار با نام جوراب نانویی وجود دارد استفاده نکنید چون نانونقره‌ای که روی آن ریخته شده برای این که بو نگیرد جذب پوست می‌شود و وارد کلیه می‌شود. هنوز FDA آمریکا محصولی بازاری در حوزه نانو ایجاد نکرده و هرچه هست همچنان در حوزه پژوهش است.

آقای دکتر امیدعلی شهنی کرمزاده استاد ریاضی دانشگاه شهید چمران اهواز و عضو وابسته فرهنگستان علوم در سمینار تحولات جدید ریاضی و فیزیک گفت: قضیه مورلی در واقع نتیجه نادیده گرفتن یک حقیقت ساده در مورد ویژگی‌ کلی نیمساز به عنوان مکان هندسی است. دکتر امید علی کرم‌زاده گفت: اثبات J.Conway باعث شد بعد از نیم قرن دوباره به قضیه مورلی رجوع کنم. برایان استون‌بریج(Brian Stonebridge) که اخیرا از میان ما رفت نیز چند اثبات متفاوت در مورد این قضیه چاپ کرده است. وی در سخنرانی خود در این سمینار به بیان راز قضیه مورلی پرداخت. قضیه مورلی می‌گوید نقاط برخورد خطوط مجاور اضلاع تثلیث‌کننده سه زاویه داخلی هر مثلث، یک مثلث متساوی‌الاضلاع را تشکیل می‌دهد.

در بخش دیگری از این سمینار، آقای دکتر مهدی رجبعلی‌پور عضو پیوسته فرهنگستان علوم به بیان کاربرد جبر خطی در بررسی داده‌های بزرگ پرداخت. وی گفت: مفهوم داده‌های بزرگ سیلی خروشان و پهن و ژرف از داده‌ها را مجسم می‌کند که هر ذره‌اش یک بردار یا تانسور از مرتبه و برد دلخواه است. یک مثال آن جمع‌آوری کلیه مکالمات تلفنی آمریکاییان در سال ۲۰۱۳ بود‌. استاد ریاضی دانشگاه شهیدباهنر کرمان گقت: هر آمریکایی مکالمه‌کننده را یک بردار فرض‌کنید و واژه‌های مهم آن مکالمه‌ها را بعد آن فضای برداری و تعداد واژه‌ nام را مختص nام آن بردار بگیرید. اگر زمان را گسسته فرض‌ کنید، آن هم یک بعد دیگر فضا محسوب می‌شود. رجبعلی‌پور در ادامه به بیان یک مثال دیگر از داده‌های بزرگ پرداخت و افزود: ممکن است برای دسته‌بندی و درک بهتر داده‌ها هر بردار را به بردار‌های کوچک‌تر تقسیم کنند که در این صورت تانسور‌ها به میان می‌آیند. بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ با ابزار‌های مختلف ریاضی و غیر ریاضی انجام می‌شود که یکی از آن‌ها جبر خطی است. عضو پیوسته فرهنگستان علوم ادامه داد: ترکیب بردار‌ها و تانسور‌ها با ماتریس‌های m×n و یا فوق ماتریس‌های m×n×p و ... نمایش داده می‌شوند که به مراتب سنگین‌تر از خود داده‌ها هستند و برای کار با آن‌ها لازم است فوق ماتریس‌ها به شکل‌هایی درآیند که درایه هایشان حتی‌الامکان صفر شوند. این تکلیف متخصصان جبر خطی است که مرتبا در حال همکاری با سایر متخصصان هستند.

در بخش دیگری از این سمینار، آقای دکتر سید علی حسینی عضو هیئت‌علمی دانشکده فیزیک دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به کتاب ثبات و رشد نوشته جوزف استیگلیتز گفت: این برنده نوبل اقتصاد در کتاب خود به بررسی سیاست‌های اعمال شده توسط صندوق بین‌المللی پول در کشور‌های جهان سوم  می‌پردازد. نکته در این جاست که گرچه این سیاست ها توسط اقتصاد‌دانان برجسته جهان توسعه یافته پیشنهاد می‌شوند اما در عمل، مشکلات کشور‌های در حال توسعه را گسترش داده‌اند. این استاد دانشگاه ادامه داد: پیچیدگی اقتصادی دهه هاست که توسط گروهی از اقتصاددانان مطرح شده‌ است. این گروه از اقتصاددانان دارای روابط نزدیکی با فیزیکدانان حوزه اقتصاد هستند. این اقتصاددانان معتقدند نگاه تقلیل گرایانه و ساده انگارانه مکتب نئوکلاسیک، پیچیدگی اقتصاد را در شرایط مختلف در نظر نمی‌گیرد. حسینی در ادامه سخنرانی خود به معرفی سیستم‌های پیچیده فیزیک و اقتصاد پرداخت و افزود: اقتصاد ایران به یک بیماری دچار شده و به فاز جدیدی که آن را فاز انجمادی می‌نامیم ورود کرده است.

در بخش پایانی سمینار هم آقای دکتر بهروز بید‌آباد عضو هیئت‌علمی دانشکده ریاضی دانشگاه صنعتی امیرکبیر به بیان مقدمه مختصری از هندسه ریمان-فینسلر و تحولات اخیر آن پرداخت.

روابط عمومی فرهنگستان علوم